گروه اقتصادی مشرق- از چندی پیش که شایعه برکناری رئیس سازمان امور مالیاتی کشور مطرح شد، هم‌زمان شائبه‌هایی درباره علت این برکناری قوت گرفت.

شواهد موجود نشان می‌داد فشارها برای برکناری رئیس سازمان مالیاتی، نه به دلیل ناکارآمدی یا سوءمدیریت بلکه اتفاقاً به علت محکم‌کاری در مدیریت بوده است.

از ماه‌ها پیش برخی فعالان اقتصادی به شدت از سخت‌گیری سازمان مالیاتی در اخذ مالیات گلایه می‌کردند و با توجه به روابط حسنه برخی فعالان اقتصادی خصوصاً اعضای اتاق بازرگانی با مقامات دولتی، این طور به نظر می‌رسید که لابی‌هایی از جانب این افراد برای تغییر سیاست‌های سفت و محکم سازمان مالیاتی یا برکناری رئیس سازمان مالیاتی در جریان است.

به عنوان نمونه، طی یکی دو سال اخیر چند تن از فعالان اقتصادی به خبرنگار مشرق گفته بودند که وقتی برای کاهش مالیات وضع‌شده برای شرکت‌شان به دیدار رئیس سازمان مالیاتی رفته‌اند، با موضع محکم و عدم انعطاف او روبرو شده و ناکام بازگشته‌اند.

این سخت‌گیری رئیس سازمان مالیاتی و عدم انعطاف او، موجب نارضایتی این دست از فعالان اقتصادی شده بود که طبق یک عادت دیرینه انتظار داشتند نتیجه ملاقات با مقام ارشد سازمان مالیاتی، اخذ تخفیف در مالیات کسب و کارشان باشد.

* ابراز شادمانی تاجران

سرانجام یکشنبه این هفته هیئت وزیران رأی به برکناری علی عسگری از سازمان مالیاتی و انتصاب تقوی‌نژاد به جای وی داد و پیش از آن که رسانه‌ها به بررسی دلایل احتمالی این برکناری بپردازند، اعلام موضع اتاق بازرگانی نشان داد که دست‌های پشت پرده این برکناری چه بوده است.

به گزارش رسانه‌ها، مسعود خوانساری رئیس اصلاح‌طلب اتاق بازرگانی تهران روز سه‌شنبه در جلسه هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران با اعلام استقبال فعالان اقتصادی از تغییر رئیس سازمان امور مالیاتی کشور گفت: این انتصاب رئیس جدید را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم با شیوه هایی متفاوت تر از گذشته عمل کند، چرا که از دو سال قبل بخش خصوصی در مورد موضوع مالیات اعتراضاتی را داشته است.

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران افزود: بخش خصوصی و صاحبان کسب و کار، دریافت مالیات را از حقوق دولت می دانند و خود نیز به پرداخت مالیات اعتقاد دارند اما اعتراض ما به روش‌ها و نگرش‌های خاصی است که براساس آن، سازمان امور مالیاتی فرض را بر این می‌گیرد که همه متخلف هستند.

وی تصریح کرد: چند برابر شدن مالیات‌ها در دوران رکود، کمر بنگاه ها را شکسته و به گسترش بیشتر رکود اقتصاد نیز دامن زده است، چرا که متاسفانه ماموران مالیاتی به جای پرداختن به قشری که فرار مالیاتی دارند، فشار را به بخش خصوصی واقعی وارد می‌کنند.

به گفته خوانساری، مالیات‌گیری از اقتصاد زیرزمینی، اصلی ترین نکته فراموش شده در سال‌های گذشته بوده و به جای آن، فشار بر بنگاه‌های تولیدی افزایش یافته است که امیدواریم با تغییرات ایجاد شده در سازمان امور مالیاتی، نگرش‌ها و روش‌ها نیز قدری بهبود یابد.

بدون تردید ابراز شادمانی اتاق بازرگانی از تغییر یک مدیر دولتی، امری کم‌سابقه در رابطه میان دولت و بخش خصوصی به شمار می‌آید و این در حالیست که در دولت یازدهم روابط میان اتاق بازرگانی و برخی مسئولان ارشد دولتی بسیار حسنه بوده است.


* آیا زمان انتصاب مناسب بود؟

سابقه کاری علی عسگری نشان می‌دهد وی یک مدیر کاملاً اقتصادی و به دور از هرگونه فعالیت‌های سیاسی بوده است.

وی که دارای مدرک دکترای اقتصاد از دانشگاه تهران است در دولت‌های اخیر مناصب تخصصی مدیریتی و اقتصادی داشته است.

او در دولت اصلاحات، مدیریت کل دفتر بررسی‌های اقتصادی وزارت نیرو (1377 تا 1383) و مدیریت کل دفتر امور آب، کشاورزی و منابع طبیعی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور (1383 تا 1385) را عهده‌دار بود.

در دولت احمدی‌نژاد پست‌های مدیریت کل دفتر امور آب، کشاورزی و منابع طبیعی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور (1383 تا 1385)، معاونت اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور (1385 تا 1387) و ریاست هیئت مدیره شرکت‌های ساتکاب و مهاب قدس در وزارت نیرو را تا قبل از انتصاب به ریاست سازمان مالیاتی در سال 1388 بر عهده داشت.

عضویت در شورای مشورتی در کمیسیون اقتصادی دولت، هیات راهبردی تأمین مالی منابع مالی خارجی، دبیر هیأت امنای حساب ذخیره ارزی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، عضویت در هیأت سرمایه گذاری خارجی سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران، نماینده سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در ستاد تدابیر ویژه اقتصادی، رئیس و دبیر کمیسیون شورای اقتصاد، عضو کمیسیون اجرایی قانون تشویق سرمایه گذاری در طرح‌های آب کشور، نماینده وزیر نیرو در کمیسیون تسویه تعهدات ارزی در بانک مرکزی، مسئول کمیته تخصصی انرژی (برق، نفت وگاز) و مسئول کمیته تخصصی آب در تدوین برنامه پنجم توسعه از دیگر سوابق تجربی و شغلی عسگری محسوب می‌شود.

در مقابل، اگرچه تقوی‌نژاد رئیس جدید سازمان امور مالیاتی در سوابق اجرایی خود سمت‌هایی همچون معاون وزیر اقتصاد، معاون وزیر تعاون و مدیرعاملی بانک سپه را دارد، اما حقیقت آن است که فعالیت‌های سیاسی تقوی‌نژاد بر تجارب اقتصادی وی، چربش دارد.

بنابراین با وجود این که به هر حال به مدیریت عسگری ایراداتی وارد بوده، اما جانشین وی مطمئنا مدیر قوی‌تری نیست و ای کاش دولت وقت بیشتری به وی برای اجرای برنامه هایش در سازمان امور مالیاتی می‌داد.



* افزایش بیش از دو برابری درآمد مالیاتی

آمارها نیز بیانگر عملکرد مناسب علی عسگری در سازمان مالیاتی است. بر اساس آمار بانک مرکزی، رقم درآمد مالیاتی دولت از سال 1388 که عسگری به ریاست منصوب شد تا سال 1393 بیش از 2 برابر شده است.



هرچند افزایش درآمد مالیاتی را صرفاً به عملکرد رئیس سازمان مالیاتی نمی‌توان نسبت داد، اما از سوی دیگر نمی‌توان هیچ نقشی برای مدیریت سازمان مالیاتی در این موفقیت در نظر نگرفت.

یقیناً مقاومت رئیس سازمان مالیاتی در مقابل فشارهایی که در سالیان اخیر از جانب برخی فعالان اقتصادی برای اجرای مالیات ارزش افزوده وارد شد، در رشد چشمگیر درآمد مالیاتی دولت بی‌تأثیر نبوده است.